Σπίλοι (Ελιές)
Οι μελανοκυτταρικοί σπίλοι (ιατρικώς) ή ευρέως γνωστοί ως «ελιές», είναι καλοήθεις καφέ κηλίδες ή οζίδια του δέρματος που οφείλονται σε τοπική άθροιση μελανοκυττάρων, των κυττάρων δηλαδή που παράγουν τη μελανίνη στην επιδερμίδα μας.Οι σπίλοι μπορεί να είναι «συγγενείς», οπότε και είναι εμφανείς κατά τη γέννηση ή μέσα στον πρώτο χρόνο ζωής και συχνά είναι ευμεγέθεις και έντριχοι, ή «επίκτητοι», οπότε και εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της παιδικό-εφηβικής ή ενήλικης ζωής.
Συχνές ερωτήσεις
Οι κύριοι αιτιολογικοί παράγοντες για την εμφάνιση των επίκτητων σπίλων, είναι:· Τα γενετικά χαρακτηριστικά (κληρονομικότητα).·
Οι ορμόνες (κυρίως κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης).· Η υπερβολική έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία.
Δυσπλαστικούς ονομάζουμε τους επίπεδους, συνήθως μεγαλύτερους σπίλους, με ανώμαλο περίγραμμα και ιδιαίτερα ιστολογικά χαρακτηριστικά. Υπάρχουν άνθρωποι που στο σώμα τους έχουν πάνω από 50 – 100 δυσπλαστικούς σπίλους και συγγενείς με ιστορικό κακοήθους μελανώματος, το λεγόμενο «Οικογενές Σύνδρομο Δυσπλαστικού σπίλου-μελανώματος.
Οι μελανοκυτταρικοί σπίλοι μπορεί να μεγαλώνουν σε μέγεθος κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής και να υποστρέφουν στην τρίτη ηλικία, ενώ κάποιοι μελανοκυτταρικοί σπίλοι εξαλλάσσονται σε κακόηθες μελάνωμα.
Είναι ένας από τους πιο επιθετικούς καρκίνους που εμφανίζονται στον άνθρωπο και έχει την τάση να δίνει γρήγορα μεταστάσεις.Είναι σπάνιο πριν την εφηβεία, εκτός από τις λίγες εκείνες περιπτώσεις ανάπτυξής του πάνω σε έδαφος γιγάντιου συγγενούς μελανοκυτταρικού σπίλου.
Εμφανίζεται συνήθως στον κορμό και στα άκρα και είναι συχνότερος στις γυναίκες.
Mοιάζει με σπίλο ή εφηλίδα, με διαφορετική μορφολογία από τη συνηθισμένη. Το χρώμα του ποικίλλει από καφέ – μαύρο, μαύρο, γκρι, ενώ υπάρχει και η περίπτωση του αμελανωτικού μελανώματος που έχει το χρώμα του δέρματος.
Προϋπάρχοντες μελανοκυτταρικοί σπίλοι: Το 33% των μελανωμάτων αναπτύσσονται πάνω σε προϋπάρχοντα καλοήθη σπίλο, συγγενή ή επίκτητο, σαν μία αλλαγή στο χρώμα, το μέγεθος ή το σχήμα του, ενώ τα υπόλοιπα εμφανίζονται σε υγιές δέρμα, σαν ένας «καινούργιος σπίλος».
Όταν ο αριθμός των σπίλων ξεπερνά τους δέκα, διπλασιάζεται ο κίνδυνος ανάπτυξης του μελανώματος.
Η παρουσία ενός ή περισσοτέρων δυσπλαστικών σπίλων επίσης, αυξάνει την πιθανότητα ανάπτυξης μελανώματος έως 12 φορές.
Έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία και ηλιακά εγκαύματα:
Έντονη, διαλείπουσα έκθεση στην UV ακτινοβολία και επαναλαμβανόμενα ή σοβαρά εγκαύματα από τον ήλιο, ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία, ενοχοποιούνται ιδιαίτερα για την ανάπτυξη κακοήθους μελανώματος στην ενήλικο ζωή.·
Γενετικό υπόβαθρο:
Άτομα με συγγενείς πρώτου βαθμού που έχουν νοσήσει από μελάνωμα, κινδυνεύουν περισσότερο να αναπτύξουν τη νόσο.
Άτομα υψηλού κινδύνου, που πρέπει να υποβάλλονται σε τακτικό Δερματολογικό προληπτικό έλεγχο, είναι:·
- Άτομα με ανοικτό χρώμα δέρματος (φωτότυπος Ι)·
- Ύπαρξη συγγενούς σπίλου·
- Ιστορικό μελανώματος στην οικογένεια·
- Ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων στην παιδική ηλικία·
- Ύπαρξη πολλών μελανοκυτταρικών σπίλων στο δέρμα·
- Ύπαρξη μελανοκυτταρικών σπίλων σε παλάμες, πέλματα και βλεννογόνους·
- Άτομα με σύνδρομο Οικογενούς δυσπλαστικού σπίλου·
- Άτομα με ανοσοανεπάρκεια ή ανοσοκταστολή
Διεθνώς έχουν θεσπιστεί και εφαρμόζονται κάποια διαγνωστικά κριτήρια που μας βοηθούν να αναγνωρίσουμε έγκαιρα έναν «ύποπτο» σπίλο και τα οποία είναι γνωστά με τα πέντε πρώτα γράμματα της αλφάβητου:
Α – ASYMMETRY (ασυμμετρία)
Β – ΒORDER (περίγραμμα)
C – COLOR (χρώμα)
D – DIAMETER (διάμετρος)
E – ELEVATION (ανύψωση)
ΑΝΗΣΥΧΟΥΜΕ όταν ένας σπίλος αλλάξει χρώμα, εμφανίσει ανώμαλο περίγραμμα, γίνει από επίπεδος, οζώδης ή θηλωματώδης, μεγαλώσει σε μέγεθος (πάνω από 6mm) και εμφανίσει ασυμμετρία ή κλινικά συμπτώματα, όπως αιμορραγία και κνησμό (φαγούρα).
Η πρόληψη για άλλη μια φορά είναι ο καλύτερος τρόπος προστασίας, αφού παρά την επιθετικότητά του, το μελάνωμα αν διαγνωστεί στα πρώιμα στάδια είναι ΠΛΗΡΩΣ ΙΑΣΙΜΟ!·
Η τακτική αυτοεξέταση είναι πολύτιμη.«Διαβάστε» τους σπίλους πάνω το σώμα σας και κάντε προσεχτικό έλεγχο τακτικά, μετά το ντους.
Σε περίπτωση που βρίσκονται σε σημεία όχι εύκολα ορατά από εσάς, ζητήστε τη βοήθεια κάποιου άλλου. Μάθετε το μέγεθος, το σχήμα, το χρώμα τους, την επιφάνεια και την «ηλικία» τους. Μπορείτε ακόμα και να τους φωτογραφίσετε για να έχετε ένα αντικειμενικό μέτρο σύγκρισης.·
Ζητήστε ΑΜΕΣΑ Δερματολογική εκτίμηση σε περίπτωση που παρατηρήσετε οποιαδήποτε αλλαγή στους σπίλους.
Οι δερματολόγοι της mydermaclinic Dr Χριστιάννα Ρεπούση και Dr Άννα Μαρία Τωμαδάκη θα προχωρήσουν σε κλινική εξέταση και ΔΕΡΜΑΤΟΣΚΟΠΗΣΗ και ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ενώ σε υποψία μελανώματος, θα προχωρήσει σε χειρουργική αφαίρεση και βιοψία.·
Αν έχετε πολυάριθμους (πάνω από δέκα) σπίλους ή αν ανήκετε στα άτομα με Οικογενές Σύνδρομο Δυσπλαστικού σπίλου, θα πρέπει να υποβληθείτε σε χαρτογράφηση σπίλων, διαδικασία που επιτρέπει τη λεπτομερή απεικόνιση των σπίλων και που θα πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο.·
Εκτεθείτε στον ήλιο προοδευτικά, χρησιμοποιώντας την κατάλληλη αντιηλιακή προστασία (καπέλο, γυαλιά ηλίου, αντιηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας) και αποφύγετε τα ηλιακά εγκαύματα.·
Αποφύγετε την έκθεση σε τεχνητές πηγές UV ακτινοβολίας (π.χ. Solarium).
